Een nieuwe kijk
Hoogtepunten uit de collectie van Singer Laren
De nieuwe collectiepresentatie van Singer Laren belicht hoogtepunten van het Nederlands impressionisme en modernisme, én vertelt persoonlijke verhalen over de collectie. Conservator Roby Boes vertelt over een van haar favoriete werken uit de tentoonstelling.
“Het schilderij Circus van Else Berg uit de schenking Collectie Nardinc is een prachtig doek en het bijzondere verhaal erachter geeft veel prijs over de kunste naar”, vertelt Roby. “Else Berg wordt in 1877 geboren in de voormalige Pruisi sche stad Ratibor en groeit op in een welgesteld Duitstalig joods gezin. Ze volgt kunstlessen in Berlijn en reist rond 19081909 naar Parijs om zich onder te dompelen in de vooruitstre vende kunstwereld. Van daaruit komt ze terecht in Nederland, waar ze in 1912 samen met haar neef Mommie Schwarz haar eerste tentoonstelling heeft bij kunstzaal De Roos in Amsterdam.”
Roby deed onderzoek naar Berg, en specifiek naar dit schilderij. Ze ont dekte een bijzonder interview met Berg uit 1931. “Hieruit bleek dat ze naast schilderen nog een grote passie had: het circus. Ze aarzelde zelfs tussen bij het circus gaan of schilderen! De inter viewer beschrijft vervolgens een schil derij dat Berg laat zien: ‘voorstellende een stuk van een circus. Eerst zie je een paar kleuren en dan begint als het ware alles levend te worden, je ziet een clown, een paardrijdster. En hoe langer hoe meer ga je zien en ontdekken. Heel het primitieve van zoo’n ouderwetsch circus komt door de abstracte manier van schilderen naar voren.’ Deze omschrij ving lijkt sterk op de voorstelling van het schilderij Circus, al ontbreekt in bovenstaande beschrijving van de interviewer het vrouwengezicht met grote ogen in het midden. Het gezicht met zwart haar in een korte boblijn vertoont sterke gelijkenis met het uiter lijk van Berg en kan worden gezien als een jong zelfportret. Ze schildert zich zelf op een prominente plek tussen allerlei circusmotieven, alsof ze met haar gekozen schilderpassie memo reert aan haar circusambitie als kind.”
Vermoedelijk maakt ze Circus om streeks 1927. Roby: “In dat jaar verblijft Berg enige tijd in de Belgische mijn streek bij Luik, waar ze meer kermis en circusthema’s schildert. In ieder geval maakt ze het vóór februari 1929. Ze exposeert het doek dan namelijk in Londen op de tentoonstelling Living Dutch Painters bij de Godfrey Phillips Gallery. Het is te zien op een kranten foto uit die tijd, samen met schilderijen van onder andere Charley Toorop, van wie er ook werk te zien is in de nieuwe collectiepresentatie.”
NIEUWE COLLECTIEPRESENTATIE
Vanaf 3 september 2024 is de nieuwe collectiepresentatie van Singer Laren te zien in de Nardinczalen. Ditmaal zijn de werken niet chronologisch, maar thema- tisch geordend. Zo is er aandacht voor beeldbepalende verzamelaars voor de collectie, voor de rol van vrouwen, en er is meer werk van vrouwelijke kunstenaars te zien. Opvallend is dat maar liefst driekwart van de collectie niet uit schilderijen, maar uit werken op papier bestaat. Tekeningen, aquarellen en gouaches die de afgelopen decennia weinig zijn getoond, krijgen nu volop aandacht.
